หลักปรัชญา ชิกะตะกาไน่ ศิลปะแห่งการยอมรับและปล่อยวาง เล่มที่ 92 (จบ) จากซีรีส์ 99 เล่ม

คำว่า Shikata ga nai (ชิกะตะกาไน่) เป็นคำภาษาญี่ปุ่นที่มีความหมายตรงตัวว่า "ทำอะไรไม่ได้" หรือ "มันเป็นเช่นนั้นเอง" ซึ่งเป็นปรัชญาและทัศนคติที่สะท้อนถึงความยอมรับและการปล่อยวางในบางสถานการณ์ที่ไม่สามารถควบคุมได้ ในการใช้ชีวิตของคนญี่ปุ่น หลักปรัชญานี้เป็นวิธีการที่ช่วยให้บุคคลสามารถรับมือกับความทุกข์หรือความยากลำบากได้โดยไม่เสียกำลังใจ หรือไม่ตั้งคำถามต่อสิ่งที่ไม่สามารถแก้ไขได้
จุดเริ่มต้นและการพัฒนา
หลักปรัชญาของ Shikata ga nai เกิดขึ้นในสังคมญี่ปุ่นที่มีวัฒนธรรมที่เน้นความอดทน ความสงบ และการไม่แสดงอารมณ์เกินไป ต่อสถานการณ์ที่ท้าทาย โดยเฉพาะในยุคที่ประเทศญี่ปุ่นต้องเผชิญกับความยากลำบาก เช่น การเกิดภัยพิบัติทางธรรมชาติ สงคราม หรือความขัดแย้งทางสังคม คำว่า Shikata ga nai ได้กลายเป็นวิธีการรับมือกับความยากลำบากโดยที่ไม่ต้องเสียพลังงานไปกับสิ่งที่ไม่สามารถควบคุมได้
ในช่วงยุคเอโดะ (1603-1868) ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ญี่ปุ่นยังคงปกครองด้วยรัฐบาลโชกุนและมีสังคมที่เข้มงวด คำว่า Shikata ga nai กลายเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมที่ยอมรับในสถานการณ์ที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ คนญี่ปุ่นในยุคนั้นต้องพบกับภาวะเศรษฐกิจที่ยากลำบาก แต่การยอมรับสถานการณ์และการทำในสิ่งที่สามารถทำได้ เป็นวิธีการที่ใช้ในการดำรงชีวิต
หลังจากนั้น คำนี้ก็ถูกนำมาใช้ในทุกๆ ยุคสมัยในญี่ปุ่น รวมถึงในช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สองเมื่อประเทศญี่ปุ่นต้องฟื้นฟูตัวเองจากการทำลายล้างในสงคราม Shikata ga nai จึงเป็นสิ่งที่ชาวญี่ปุ่นได้เรียนรู้ที่จะยอมรับในสิ่งที่ไม่สามารถควบคุมได้และมุ่งมั่นทำสิ่งที่สามารถทำได้เพื่อฟื้นฟูประเทศและชีวิตของตนเอง


การเชื่อมโยงกับปรัชญาและศาสนา
Shikata ga nai ไม่ได้เป็นเพียงแค่คำพูดธรรมดา แต่ยังสะท้อนถึงปรัชญาที่ลึกซึ้งในวัฒนธรรมญี่ปุ่น ซึ่งเน้นการยอมรับความจริงและการไม่ต่อต้านสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เช่นเดียวกับในพระพุทธศาสนา ซึ่งมีหลักคำสอนเกี่ยวกับการยอมรับในสิ่งที่เกิดขึ้น และการปล่อยวางจากการยึดติดในสิ่งที่ไม่ยั่งยืน
ในพระพุทธศาสนา หลักการเช่น อริยสัจสี่ หรือการยอมรับความทุกข์เป็นส่วนหนึ่งของชีวิต สอนให้เราตระหนักถึงความไม่แน่นอนของทุกสิ่งทุกอย่าง ซึ่งสอดคล้องกับปรัชญาของ Shikata ga nai ที่เน้นการยอมรับความไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้และการปล่อยวางจากการต่อต้าน
ตัวอย่างการใช้ Shikata ga nai ในชีวิตประจำวัน
หลักการ Shikata ga nai ถูกใช้ในชีวิตประจำวันของคนญี่ปุ่นในหลายๆ สถานการณ์ เช่น:
1.ในชีวิตครอบครัว: หากเกิดเหตุการณ์ที่ไม่สามารถควบคุมได้ เช่น การเจ็บป่วยของสมาชิกในครอบครัว หรือการเสียชีวิต การใช้ Shikata ga nai ช่วยให้ครอบครัวสามารถยอมรับความเป็นจริงและเดินหน้าต่อไปได้ โดยไม่ต้องติดอยู่ในความเศร้าโศกหรือความโกรธแค้น
2.ในที่ทำงาน: ในองค์กรหรือที่ทำงาน หากเกิดปัญหาที่ไม่สามารถแก้ไขได้ทันที เช่น การสูญเสียลูกค้าหรือการล้มเหลวในโครงการ ผู้คนมักใช้ Shikata ga nai เพื่อยอมรับความผิดพลาดและหาทางแก้ไขในสิ่งที่สามารถควบคุมได้
3.ในสถานการณ์ทางธรรมชาติ: เช่น ภัยธรรมชาติที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ เช่น การเกิดแผ่นดินไหวหรือสึนามิ ชาวญี่ปุ่นมักจะใช้ Shikata ga nai เพื่อยอมรับและรับมือกับความสูญเสียและความยากลำบากที่เกิดขึ้น