หลักปรัชญา วาบิ ซาบิ 侘寂(Wabi-Sabi) เล่มที่ 87 (จบ) จากซีรีส์ 99 เล่ม

Wabi-Sabi เป็นปรัชญาทางความคิดของญี่ปุ่นที่มีรากฐานมาจากทั้ง พุทธศาสนา (โดยเฉพาะการเน้นความไม่เที่ยงหรือ Anicca) และ ศิลปะการดื่มชา ซึ่งได้พัฒนาเป็นแนวคิดทางวัฒนธรรมที่เชื่อมโยงกับการมองเห็นความงามในความธรรมดาและไม่สมบูรณ์ หลักการนี้มักเกี่ยวข้องกับการยอมรับความไม่สมบูรณ์และการหาความสงบจากการปล่อยวาง
จุดเริ่มต้น
1. Wabi: คำว่า "Wabi" เดิมทีหมายถึงความเรียบง่าย, ความขาดแคลน หรือความยากจนในแง่ของวัตถุ แต่ในภายหลังมันถูกตีความใหม่เป็นการมองหาความงามในความเรียบง่ายและธรรมชาติที่ไม่ซับซ้อน การยอมรับในสิ่งที่เรียบง่ายแต่มีความงามที่แท้จริง
2. Sabi: "Sabi" หมายถึงการสวยงามที่เกิดจากการผ่านกาลเวลา, ความเก่าแก่, หรือร่องรอยของการเสื่อมสภาพที่ทำให้สิ่งนั้นดูมีคุณค่าและเสน่ห์ การมองเห็นความงามในความเสื่อมโทรมและความไม่สมบูรณ์ ซึ่งเป็นการยอมรับว่าไม่มีสิ่งใดที่คงทนถาวร
การรวมกันของ Wabi และ Sabi จึงเป็นการมองเห็นความงามในสิ่งที่เรียบง่าย, ไม่สมบูรณ์, และเกิดจากการผ่านกาลเวลา หรือประสบการณ์ที่มีรอยตำหนิ ซึ่งเป็นแนวคิดที่เกิดจากการมองชีวิตผ่านมุมมองที่ละเอียดและเปิดใจรับความจริงของธรรมชาติ
ความเชื่อมโยงกับศิลปะการดื่มชา
การพัฒนาและการขยายตัวของ Wabi-Sabi เกิดขึ้นในช่วงสมัย เซ็น (Zen) ของศิลปะการดื่มชาในญี่ปุ่น โดยเฉพาะการมีส่วนร่วมของ เซโน (Sen no Rikyū) ผู้เป็นหนึ่งในผู้มีอิทธิพลในการพัฒนาและปรับปรุงพิธีชาญี่ปุ่น (The Way of Tea) ซึ่งได้สอนให้มองหาความงามในสิ่งที่เรียบง่ายและธรรมชาติ เช่น การใช้ถ้วยชาที่ไม่สมบูรณ์แบบ, การเลือกเครื่องใช้ที่ดูเก่าแก่ หรือการตกแต่งที่ไม่หรูหรา
หลักการของ Wabi-Sabi ในศิลปะการดื่มชาจึงมีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตของคนญี่ปุ่น โดยทำให้พวกเขาเห็นคุณค่าของสิ่งที่ไม่สมบูรณ์ในชีวิต และเรียนรู้ที่จะยอมรับความเป็นธรรมชาติของทุกสิ่งที่เกิดขึ้น
ความหมายของการยอมรับความไม่สมบูรณ์แบบในชีวิต
การยอมรับความไม่สมบูรณ์แบบในชีวิตคือการมองเห็นคุณค่าในสิ่งที่ไม่สมบูรณ์หรือสิ่งที่ถูกมองข้ามบ่อยครั้งว่าเป็นสิ่งที่ไม่มีคุณค่า เพราะในปรัชญาของ Wabi-Sabi ความไม่สมบูรณ์ไม่ใช่สิ่งที่ต้องแก้ไขหรือหลีกเลี่ยง แต่เป็นสิ่งที่ควรยอมรับและเห็นคุณค่า เนื่องจากมันสะท้อนถึงความจริงของธรรมชาติและชีวิตมนุษย์ที่ไม่มีอะไรสมบูรณ์หรือถาวร
การยอมรับความไม่สมบูรณ์หมายถึง:
1. การเห็นคุณค่าในความธรรมดา: เมื่อเราเรียนรู้ที่จะมองหาความงามในสิ่งที่ธรรมดาและไม่สมบูรณ์ เราจะรู้สึกขอบคุณในสิ่งที่มีอยู่ แทนที่จะมองหาสิ่งที่ขาดหายหรือปรารถนาในสิ่งที่สมบูรณ์แบบ
2. การปล่อยวางจากความคาดหวัง: การยอมรับความไม่สมบูรณ์หมายถึงการไม่ตั้งความคาดหวังที่สูงเกินไปจากตัวเองและจากโลกภายนอก เราไม่ต้องการให้ทุกสิ่งในชีวิตเป็นไปตามแผนที่ตั้งไว้หรือสมบูรณ์แบบเสมอไป
3. การยอมรับความไม่สมบูรณ์เป็นธรรมชาติของชีวิต: การยอมรับว่าโลกและชีวิตมีการเปลี่ยนแปลงและเสื่อมสลายตามเวลา สิ่งต่างๆ เกิดขึ้นและดับไปตามกฎของธรรมชาติ ซึ่งรวมถึงตัวเราเองและสิ่งรอบข้าง
4. การพัฒนาใจในสภาพการณ์ที่ไม่สมบูรณ์: เมื่อเรารับรู้และยอมรับความไม่สมบูรณ์ เราจะสามารถพัฒนาจิตใจและความยืดหยุ่นในสถานการณ์ที่ไม่สมบูรณ์ได้ดีขึ้น เราจะสามารถรับมือกับความยากลำบากและการสูญเสียได้อย่างมีสติ
ตัวอย่างในการใช้ชีวิต:
• การมองเห็นความงามในความบกพร่อง: หากคุณมองดูรอยร้าวบนถ้วยเซรามิกที่คุณรัก แทนที่จะเห็นแค่ความเสียหาย คุณอาจเห็นว่า "รอยร้าวนี้บอกเล่าเรื่องราวของมันเอง" และมันยังคงสามารถใช้งานได้อย่างมีค่า
• การยอมรับตัวเองในสภาพที่ไม่สมบูรณ์: การไม่เปรียบเทียบตัวเองกับผู้อื่น และการยอมรับว่าคุณอาจไม่สมบูรณ์แบบ แต่ก็มีความหมายและคุณค่าของตัวเอง การไม่ต้องการให้ทุกอย่างเป็นไปตามมาตรฐานที่คาดหวังจากสังคมหรือจากตัวเอง
สรุป: Wabi-Sabi เป็นการมองโลกในแง่ดีจากมุมมองที่เป็น ธรรมชาติและไม่สมบูรณ์แบบ มันช่วยให้เราเรียนรู้ที่จะยอมรับความไม่สมบูรณ์ของชีวิต และมองเห็นความงามในทุกช่วงเวลาและทุกสิ่งที่เกิดขึ้นในชีวิตของเรา