มัทรี

"สิ่งซึ่งถือว่าแผกไปกว่าวรรณกรรมประเภทชูธงที่มีสะพัดกันจนเกร่อในยุคกระโน้นและแม้ยุคต่อๆ มาก็คือ นอกจากจะเป็นการสะท้อนความทุกข์ยากในวิถีชีวิตคนทำงานจากประสบการณ์ตรงแล้ว งานเขียนของศรีดาวเรืองยังส่องให้เห็นและตั้งคำถามเกี่ยวกับแบบแผนคุณค่าทางจริยธรรมศาสนธรรมที่แปรเปลี่ยนไปอย่างเป็นการตรงกันข้ามกันของไพร่กับกระฎุมพี ชนบทกับเมืองหลวง เกษตรกรรมกับอุตสาหกรรม ถือเป็นเครื่องยืนยันอย่างดีถึงสายตาอันแหลมคมของเธอที่สามารถแทงทะลุทฤษฎีการต่อสู้ทางชนชั้น หรือไม่เพียงแต่บอกเล่าถึงความทุกข์ชั้นผิวๆ ของราษฎรผู้เสียเปรียบในสังคมเท่านั้น เพราะแม้แต่การกดขี่ทางเพศสภาพที่กัดกร่อนลึกลงไปถึงชั้นจิตวิญญาณก็ถูกเธอนำมาตีแผ่ไว้อย่างน่าสะเทือนใจ ไม่ว่าจะเป็นในเรื่อง ชายผ้าเหลือง (๒๕๑๘) มัทรี (๒๕๒๘) หรือดุจดั่งจะคายคืน (๒๕๓๒)

"ยิ่งเมื่อเราพิจารณาถึงกลวิธีในทางวรรณศิลป์ด้วยแล้ว จะเห็นได้ว่าอินทรีย์ของศรีดาวเรืองในด้านนี้แก่กล้าในทางกุสุมรสยิ่งขึ้นๆ ตามความล่วงกาลผ่านวัยของชีวิตและการงานอย่างต่อเนื่องและเสมอต้นเสมอปลายของเธอ ในอันที่จะถ่ายทอดเรื่องราวการดำเนินของไพร่หรือราษฎร ซึ่งต้องเผชิญกับความทุกข์ยากเดือดร้อนให้ผู้คนในโลกหนังสือได้รับรู้ตลอดมา"

สุลักษณ์ ศิวรักษ์